Imposante kerken en fraaie kapellen
In de historische binnenstad liggen op korte afstand van elkaar vijf verschillende kerken, ieder in een eigen tijd ontstaan. De torens domineren het stadsbeeld. Bezoekers lopen hier altijd in de schaduw van een kerktoren.
De Grote Kerk / St. Petruskerk
Als je de historische binnenstad nadert, valt de 80 meter hoge toren van de Grote Kerk al van verre op. De Grote Kerk heet voluit Sint-Petrus’ Stoel van Antiochië en is gewijd aan de apostel Petrus. Rond het jaar 1000 stond op deze plek al een zaalkerkje. De huidige kerk is in hoofdzaak gebouwd vanaf eind 14e tot midden 16e eeuw in een regionale gotische stijl, de Maaslandse gotiek. De kerk diende als kapittelkerk en parochiekerk en is in 1985 gronding gerestaureerd.
De kerk is samen met de Basiliek en de St. Michielskerk te bezichtigen in de maanden mei t/m september o.l.v. de Kerkwachtgilde van 14.00-16.00 uur.
Als je de historische binnenstad nadert, valt de 80 meter hoge toren van de Grote Kerk al van verre op. De Grote Kerk heet voluit Sint-Petrus’ Stoel van Antiochië en is gewijd aan de apostel Petrus. Rond het jaar 1000 stond op deze plek al een zaalkerkje. De huidige kerk is in hoofdzaak gebouwd vanaf eind 14e tot midden 16e eeuw in een regionale gotische stijl, de Maaslandse gotiek. De kerk diende als kapittelkerk en parochiekerk en is in 1985 gronding gerestaureerd.
De kerk is samen met de Basiliek en de St. Michielskerk te bezichtigen in de maanden mei t/m september o.l.v. de Kerkwachtgilde van 14.00-16.00 uur.
Het Kerkplein was tot begin 19e eeuw het kerkhof. Zoals vroeger gebruikelijk werden belangrijke doden in de kerk begraven en de overige gelovigen in de hof rondom de kerk, vandaar de benaming 'kerkhof'. Toen Napoleon het begraven in en rond de kerk niet langer toestond, moesten de overledenen buiten de bebouwde kom begraven worden. Hierdoor kwam er een einde aan dit gebruik en werd er buiten de wal een nieuwe begraafplaats aangelegd.
De Basiliek is de eerste Nederlandse kerk die, in 1883, tot deze eretitel is verheven. In navolging van de 'grote' basilieken in Rome en Assisi begon men tegen het einde van de 19e eeuw de titel 'basilica minor' (kleine basiliek) te verlenen aan kerken die uitmunten in belangrijkheid en kunstwaarde. De kerk van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart werd gebouwd in neogotische stijl, een stijl die in de periode 1860 - 1910 veel werd toegepast. In de negentiende eeuw kreeg men weer belangstelling voor de bouwkunst van de Middeleeuwen, met zijn gotische kathedralen. De kerk heeft de vorm van een kruisbasiliek. Er is een koorgang met straalkapellen. Op de viering is de hoge toren gebouwd, die op de hoeken van de klokkenverdieping opgewerkte, veelhoekige torentjes heeft. Samen met de toren van de Grote Kerk neemt deze toren een markante plaats in het Sittardse stadssilhouet in. Het woord basiliek stamt van het Griekse woord Basiliek dat koninklijk betekent, meestal in combinatie met andere woorden als hal of tempel. De kerk is gebouwd als bedevaartskerk.
De Basiliek is geopend van dinsdag t/m zaterdag geopend van 09.30-12.00 uur en van 14.00-16.00 uur. Op maandag is de Basiliek gesloten. Er worden ook rondleidingen gegeven in de Basiliek door de aartsbroederschap. Klik hier voor meer informatie.
De toestroom van pelgrims naar de Basiliek maakte al snel de bouw van een ontvangstruimte nodig, waar de pelgrims door de openstaande deuren de diensten in de kerk konden volgen. Dit werd het Mariapark. Het Mariapark heeft de vorm van een kloostergang en werd in 1891 tegenover de Basiliek gebouwd met een altaar en de 14 kruiswegstaties. Ook in het Mariapark zijn de wanden rijkelijk gedecoreerd. Het is na een recente restauratie weer in gebruik genomen als ontmoetings- en vergaderruimte. Klik hier voor meer informatie.
Sint-Michielskerk of Paterskerk
De Sint-Michielskerk of Paterskerk is gewijd aan Sint Michiel, de aartsengel die in de persoon van de Dominicanen naar Sittard geroepen werd om de duivelse draak van de Reformatie te verslaan. De Kerk werd gebouwd door de Dominicanen en ingewijd in 1668. De fraaie voorgevel is een typisch voorbeeld van Zuid-Nederlandse barok. Deze barokvariant is ook toegepast bij de Augustijnen- en de Jezuïetenkerken in Maastricht, en komt vooral voor bij kerken in Luik, Leuven, Brussel en Antwerpen. Ook het interieur van de Paterskerk is indrukwekkend, met de rijkversierde kerklambrisering in renaissancestijl, de preekstoel, de koorlambrisering en het altaar in de weelderige barokstijl.
De Paterskerk is dagelijks te bezichtigen van 09:00-12:00 uur en van 14:00-16:00 uur. Op maandag is de kerk gesloten.
De Sint-Michielskerk of Paterskerk is gewijd aan Sint Michiel, de aartsengel die in de persoon van de Dominicanen naar Sittard geroepen werd om de duivelse draak van de Reformatie te verslaan. De Kerk werd gebouwd door de Dominicanen en ingewijd in 1668. De fraaie voorgevel is een typisch voorbeeld van Zuid-Nederlandse barok. Deze barokvariant is ook toegepast bij de Augustijnen- en de Jezuïetenkerken in Maastricht, en komt vooral voor bij kerken in Luik, Leuven, Brussel en Antwerpen. Ook het interieur van de Paterskerk is indrukwekkend, met de rijkversierde kerklambrisering in renaissancestijl, de preekstoel, de koorlambrisering en het altaar in de weelderige barokstijl.
De Paterskerk is dagelijks te bezichtigen van 09:00-12:00 uur en van 14:00-16:00 uur. Op maandag is de kerk gesloten.
Het Gruizenkerkje is een unieke locatie in de historische binnenstad van Sittard. Het Gruizenkerkje of wel, ’t Gruuzekirkske is een van de oudste rijksmonumenten in Sittard-Geleen en huisvest onder andere een restaurant in een authentieke en moderne ambiance, met verrassende gerechten en eigentijdse wijnen. Naast incidentele kerkdiensten, worden er ook exposities, feesten, lezingen en concerten gehouden in het kerkje.
Al voor 1287 werd op de oostelijke oever van de Geleenbeek een molen aangelegd. In 1291 werd op de westelijke oever een tweede molen gebouwd. Het huidige complex dateert in de kern echter uit 1797. De westelijke molen was het geboortehuis van de heilig verklaarde Joannes Andreas Houben, bekend als pater Passionist onder de naam Karel van Sint Andries. De kapel wordt jaarlijks door veel pelgrims bezocht.
Meer informatie over de Pater Karel Kapel
De Sint-Janskluis in Geleen dateert uit 1699. Na de laatste restauratie in 1985 is de Sint-Janskluis ingericht als bidkapel. De kluis kan daardoor worden gebruikt voor doop- of jubileumplechtigheden. Bovendien wordt het gebouw meermalen per jaar gebruikt als tentoonstellingsruimte of klein concertzaaltje. Sint-Janskluis is beschikbaar voor allerlei activiteiten, zolang het past bij de geest van het gebouw.
St. Rosa Kapel
Rosa zou in 1671 Sittard van de zwarte pest hebben bevrijd en is de beschermheilige van de stad. De Sint Rosa Kapel boven op de Kollenberg is naar haar vernoemd. Toen de kapel werd gebouwd, lag deze op aanzienlijke afstand van de bestaande bebouwing. De kapel werd gebouwd op een kruising van veldwegen, waardoor hij bereikbaar is vanuit vier richtingen.
Archieven over de bouw van de kapel zijn nergens te vinden. De kapel moet ergens tussen april 1671 en april 1676 zijn gebouwd. De heiligverklaring van Rosa vond plaats in april 1671. Er mocht geen kapel worden gebouwd voor iemand die (nog) niet heilig was verklaard. In april 1676 begonnen oorlogshandelingen, waarbij de stad grotendeels verwoest werd. Gedurende de oorlog was de bouw onmogelijk. In de jaren erna had men de financiële middelen niet om de bouw te bekostigen vanwege de wederopbouw van de stad. Het enige houvast omtrent het bouwjaar van de kapel is het geschilderde jaartal 1675 op de voorgevel. De kapel ligt langs een prachtige wandelroute.
Rosa zou in 1671 Sittard van de zwarte pest hebben bevrijd en is de beschermheilige van de stad. De Sint Rosa Kapel boven op de Kollenberg is naar haar vernoemd. Toen de kapel werd gebouwd, lag deze op aanzienlijke afstand van de bestaande bebouwing. De kapel werd gebouwd op een kruising van veldwegen, waardoor hij bereikbaar is vanuit vier richtingen.
Archieven over de bouw van de kapel zijn nergens te vinden. De kapel moet ergens tussen april 1671 en april 1676 zijn gebouwd. De heiligverklaring van Rosa vond plaats in april 1671. Er mocht geen kapel worden gebouwd voor iemand die (nog) niet heilig was verklaard. In april 1676 begonnen oorlogshandelingen, waarbij de stad grotendeels verwoest werd. Gedurende de oorlog was de bouw onmogelijk. In de jaren erna had men de financiële middelen niet om de bouw te bekostigen vanwege de wederopbouw van de stad. Het enige houvast omtrent het bouwjaar van de kapel is het geschilderde jaartal 1675 op de voorgevel. De kapel ligt langs een prachtige wandelroute.
De Salviuskerk is de naam van twee kerkgebouwen in Limbricht. In 1922 werd de (nieuwe) kerk in de huidige dorpskern gebouwd, een ontwerp van Jos Cuypers en diens zoon Pierre Cuypers jr. Deze Parochiekerk verving de oude kerk bij het kasteel. De oude kerk wordt echter nog steeds Sint-Salviuskerk of Salviuskerkje genoemd.
Oude Salviuskerk(je)
De geschiedenis van de oude Salviuskerk gaat terug tot het einde van de tiende eeuw of het begin van de elfde eeuw. Van het toen gebouwde zaalkerkje resteert de noordmuur van maaskeien. In de 15e eeuw werd de oorspronkelijke zaalkerk uitgebreid met de huidige zuidbeuk in gotische stijl. Voor deze zuidbeuk werd mergel gebruikt. De toren, die voor de zuidbeuk staat, is ouder en dateert uit circa 1458. Het 13e eeuwse koor in laat-romaanse stijl sluit aan op de noordbeuk en heeft nog steeds de oorspronkelijke kapconstructie.
Tijdens een restauratie tussen 1977 en 1984 werden in het koor muurschilderingen aangetroffen, de oudste muurschilderingen die ooit in een dorpskerk in Nederland zijn gevonden. Deze schilderingen van rond 1300 kun je nu ook nog bezichtigen. Ook is in dit kerkje een geelkoperen doosje gevonden met stukjes bot van de heilige Salvius, waarnaar deze kerkgemeenschap is vernoemd.
De Stichting Oude Salviuskerk organiseert concerten, tentoonstellingen, open stellingen en rondleidingen. In de regel is elke eerste zondag van de maand het kerkje op zondagmiddag van 14.00 uur tot 17.00 uur te bezichtigen.
Op afspraak is iedere dag van de week een privé bezoek mogelijk. Een afspraak kan gemaakt worden bij de gids 046-4515908.